Παράλληλο Πρόγραμμα της Κυβέρνησης!

Η θεσμοποίηση της ασάφειας και της πολιτικής εξαπάτησης

1. "Το κράτος έχει την ευθύνη για την παροχή υπηρεσιών υγείας στο σύνολο των πολιτών."
2. "Οι υπηρεσίες υγείας παρέχονται ισότιμα σε κάθε πολίτη ανεξάρτητα από την οικονομική, κοινωνική και επαγγελματική του κατάσταση μέσα από ενιαίο και αποκεντρωμένο εθνικό σύστημα υγείας, που οργανώνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου αυτού"

Ν.1397/83 (ΦΕΚ Α' 143 Ιδρυτικός Νόμος του ΕΣΥ)

Πόσο υλοποιήθηκαν οι θεμελιακές και αξιακές δεσμεύσεις της συγκρότησης του Εθνικού μας Συστήματος στην πράξη όλα αυτά τα χρόνια από την αρχή της δημιουργίας του εως και σήμερα ώστε να χρειάζεται να θεσμοθετούμε συνεχώς τα αυτονόητα;

Οι αξιακές βάσεις της ισότητας και της καθολικής κάλυψης, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης ενυπάρχουν και συγκροτούν όλο το θεσμικό και ιδρυτικό πλαίσιο του ΕΣΥ. Επομένως , τίποτα από όλα αυτά δεν φέρνει το νέο και τίποτα από όλα αυτά δεν υλοποιείται στο ενεστώτα χρόνο της κρίσης που διανύουμε. Τι είναι λοιπόν το “παράλληλο πρόγραμμα” όσον αφορά το σύστημα υγείας και ειδικά το άρθρο 56 για την υγειονομική κάλυψη ανασφάλιστων και ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, αν όχι η άρση των γραφειοκρατικών και άλλων εμποδίων για την ελεύθερη πρόσβαση των ανασφάλιστων στο σύστημα υγείας;

Εισαγωγικά θα μπορούσαμε να δώσουμε μια πρώτη απάντηση συνολικά για το “παράλληλο πρόγραμμα”, ότι όντως μέσα στα στενά, προκαθορισμένα και προαποφασισμένα πλαίσια των μνημονιακών πολιτικών, διευθετεί και ρυθμίζει κάποια ζητήματα γραφειοκρατικού και τυπικού χαρακτήρα με τρόπο αντιφατικό και ασαφή και με την επικάλυψη της προσπάθειας της αντιμετώπισης και αναχαίτισης της ανθρωπιστικής κρίσης. Η επιλογή του χρόνου και των ζητημάτων που αναπτύσσονται στο νομοσχέδιο εν όψει της ψήφισης σκληρών μέτρων για το ασφαλιστικό, το φορολογικό, τη δημόσια περιουσία, τα κόκκινα δάνεια, της πίεσης του προσφυγικού θέματος και τον πολιτικό περιορισμό της αξιολόγησης του προγράμματος με την απαίτηση νέων μέτρων 9 δις, καθιστούν επιτακτική την ανάγκη επίδειξης κάποιων φιλολαϊκών και κοινωνικών μέτρων που όμως αποτελούν επικοινωνιακό πυροτέχνημα και τεχνητό προπέτασμα απόκρυψης της πραγματικότητας, μη δίνοντας ουσιαστικά καμία λύση στα κοινωνικά προβλήματα.

Ειδικά για το άρθρο 56 της περιβόητης άρσης του πολυσυζητημένου θεσμικού αποκλεισμού και των αμέτρητων γραφειοκρατικών εμποδίων και μηχανισμών που ανακόπτουν την ελεύθερη πρόσβαση των ανασφάλιστων και των πολιτών στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, διευθετούνται λίγο ευρύτερα (περιλαμβάνοντας και κάποιες άλλες πληθυσμιακές ομάδες) και εντάσσονται σε νόμο οι διατάξεις των προηγούμενων ΚΥΑ των προηγούμενων κυβερνήσεων διαιωνίζοντας όμως την διατύπωση της ασάφειας. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι όροι και οι προϋποθέσεις καθώς και η ενδεχόμενη οικονομική συμμετοχή θα καθοριστούν με μεταγενέστερη υπουργική απόφαση.

Θέτοντας λοιπόν ένα γενικό πλαίσιο για την καθολική και ισότιμη κάλυψη των ανασφαλίστων χωρίς γραφειοκρατικά εμπόδια και περιορισμούς, αφήνει χώρο στο πίσω γράμμα του νόμου, ώστε να θεσμοποιηθούν μεταγενέστερα(όταν κριθεί αναγκαίο) γραφειοκρατικά, οικονομικά και κοινωνικά εμπόδια, που ήδη ενυπάρχουν ή θα πρέπει να τροποποιηθούν στο σύστημα.

Έχοντας πλέον αγγίξει το ποσοστό ανεργίας στο 24,6 % με 73,6% μακροχρόνια ανέργους[1], με ραγδαίο ρυθμό απο-ασφάλισης του πληθυσμού και ποσοστό του πληθυσμού που βρίσκεται στο κατώφλι της φτώχειας και κινδυνεύει από κοινωνικό αποκλεισμό στο 42,7 %, οι κοινωνικοί δείκτες της Ελλάδας της κρίσης σηματοδοτούν την αναγκαιότητα δραστικότερων μέτρων και θεσμικών παρεμβάσεων στο θέμα των ανασφαλίστων[2]. Ο λόγος είναι ότι μαζί με την απώλεια εργασίας χάνεται και το δικαίωμα στη δωρεάν και δημόσια ιατροφαρμακευτική περίθαλψή και το κατοχυρωμένο δικαίωμα στην ασφάλιση υγείας, ενώ η φτωχοποίηση ευπαθών ομάδων του πληθυσμού, που πάντα ήταν εκτός συστήματος ασφάλισης, διογκώνεται δραματικά μη αφήνοντας περιθώριο κάλυψης των ιατρικών αναγκών τους εκτάκτως από το σύστημα ή από ιδίους πόρους[3]. Στην κοινωνική αυτή πραγματικότητα, προστίθεται η ανάγκη παροχής ιατρικής παρακολούθησης των προσφύγων που εισέρχονται στη χώρα μας, των αλλοδαπών με ή χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφά, και των ατόμων που χάνουν τα προνοιακά τους και άλλων ειδών κοινωνικά επιδόματα και άρα το συνεκτικό δεσμό με τα συστήματα και υποσυστήματα υγείας και κοινωνικής πολιτικής.

Ταυτόχρονα η υποχρηματοδότηση εως και 40% από το 2012, ενός συστήματος υγείας που παρέμεινε ημιτελές και ανολοκλήρωτο και ο υποχρηματοδοτημένος και υπερχρεωμένος ΕΟΠΥΥ, με μόνους πόρους τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων,καλούνται να ανταπεξέλθουν στην κάλυψη των συνεχών και απρόβλεπτων αναγκών ενός πληθυσμού χωρίς πραγματική ασφαλιστική κάλυψη και διασφάλιση, παρόλο που προβλέπεται από τις συνταγματικά κατοχυρωμένες διατάξεις των άρθρων 5 παρ.5 και 21 παρ.3 και παρόλο που διακατέχονται από τις αξίες της ισονομίας, της ισοτιμίας, της καθολικότητας, της αλληλεγγύης και της δικαιοσύνης.

Αυτό όμως είναι και το πεδίο της ασάφειας του νόμου, ότι δηλαδή στη συνολική μεταστροφή του κοινωνικό-οικονομικού συστήματος στη χώρα μας, οι αξιακές αυτές έννοιες αλλάζουν χαρακτήρα και τρόπους υλοποίησης τους[4], εφόσον το δωρεάν εμπεριέχει τη συμμετοχή,συν-πληρωμή και το δημόσιο τις συμπράξεις με ιδιωτικούς φορείς, κοινωνικά ιατρεία και ΜΚΟ προκειμένου να καλυφθούν τα κενά της αναποτελεσματικής και κοινωνικής άσκησης Δημόσιας Πολιτικής για την Υγεία. Οι κοινωνικές ανισότητες εδραιώνονται και διογκώνονται καθώς οι μεταβιβαστικές πολιτικές άσκησης της Κοινωνικής Πολιτικής και άρα συρρίκνωσης τους εξαϋλώνονται.

Η επιτηδευμένη θετική εμφάνιση του άρθρου 56 του “Παράλληλου Προγράμματος” της άρσης του αποκλεισμού των ανασφαλίστων από την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, καθίσταται ανίσχυρη εξυπηρετώντας τους στόχους της περαιτέρω ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησης της υγείας και αλλοιώνεται από το έλλειμμα και από την ανεπαρκή ύπαρξη και στήριξη της προοδευτικής λογικής των μεταρρυθμίσεων εκείνων που είναι αναγκαίες, και θα καθιστούσαν την ουσία του υλοποιήσιμη, δίκαιη και ανατρεπτική.

Ηλέκτρα Χρηστέα

24-02-16

[1]   ΕΛΣΤΑΤ http://www.statistics.gr/documents/20181/9c338875-64f3-4ba5-987f-a0511aad00c0

[2]   ΕΛΣΤΑΤ Συνθήκες Διαβίωσης στην Ελλάδα Δεκέμβριος 2015 http://www.statistics.gr/documents/20181/1216578/LivingConditionsInGreece_1215.pdf/5740b055-e8e8-4947-a499-146b57f2f455

[3]   ΕΛΣΤΑΤ Συνθήκες Διαβίωσης στην Ελλάδα Δεκέμβριος 2015

     Σύμφωνα με τα στοιχεία Δεκεμβρίου 2015: 12,1 % του πληθυσμού δεν είχε πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας λόγω υψηλού κόστους, μεγάλου χρόνου αναμονής κ.α. http://www.statistics.gr/documents/20181/1216578/LivingConditionsInGreece_1215.pdf/5740b055-e8e8-4947-a499-146b57f2f455

[4]   Η τροπολογία μεταβίβασης οικονομικής στήριξης του Συστήματος Υγείας από τους ΟΤΑ Α και Β βαθμού εμπεριέχει ακριβώς την οδό ιδιωτικοποίησης των ιατρικών υπηρεσιών. Εκτός από τους ελλειμματικούς προϋπολογισμούς των Δήμων, το ενδεχόμενο επιβολής επιπλέον τελών στους Δημότες, οι Δήμοι μπορούν για υπηρεσίες κοινής ωφέλειας να κάνουν συμπράξεις με τον ιδιωτικό τομέα.