Ο αμφίκοιλος στόχος

Ο αμφίκοιλος στόχος

Στο αποκορύφωμα ραγδαίων πολιτικών και κοινωνικών εξελίξεων, ανακατατάξεων και δομικών αλλαγών του συστήματος, παρουσιάζεται το πιο οξύμωρο χρονικά γεγονός, η πρόταση της κυβέρνησης για την υποτιθέμενη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος.

Επικεντρωμένοι στο εσωτερικό και στο εξωτερικό για την εξέλιξη του ασφαλιστικού, παρατηρούμε τις παράλληλες ενέργειες και δηλώσεις-αναλύσεις που διεξάγονται και εκφράζονται. Για παράδειγμα , η κατάθεση προς συζήτηση στη Βουλή της Προσαρμογής της ελληνικής νομοθεσίας στην Οδηγία 2009/138/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Νοεμβρίου 2009, σχετικά με την ανάληψη και την άσκηση δραστηριοτήτων ασφάλισης και αντασφάλισης, η δημοσίευση του βιβλίου Γιαννίτση για το ασφαλιστικό: "Το ασφαλιστικό και η κρίση" εκφράζοντας την άποψη ότι, το ασφαλιστικό είναι η αιτία της κρίσης και οι εξαγγελίες του Υπ. Υγείας, εξαγγελίες εφησυχασμού για την ηθικοποίηση του συστήματος υγείας, την παράταση ασφαλιστικής κάλυψης των ανασφαλίστων και τις "δίκαιες" αλλαγές στο σύστημα υγείας, καθώς και τις σποραδικές νουθετήσεις από τους θεσμούς για ανάγκη αξιολόγησης του προγράμματος και ενδεχομένως εκ νέου δανεισμού με αόριστες υποσχέσεις για κούρεμα του χρέους.

Τι κοινό έχουν όλα αυτά μεταξύ τους, εκτός από το ότι συντελούνται την ίδια χρονική περίοδο; Μια πρώτη απάντηση είναι ότι αποτελούν στοχευμένες πολιτικές και θεσμικές παρεμβάσεις προκειμένου να επιτελεσθεί επιτυχώς ή ήτοι δυνατόν με το λιγότερο πολιτικό και κοινωνικό κόστος η μετάλλαξη του κοινωνικού συστήματος στην Ελλάδα, στοχεύοντας διαμετρικά δύο σημεία: την οικονομική και ταξική και κεφαλαιουχική αναδιάρθρωση του παραγωγικού ιστού της και την πλήρη ιδιωτικοποίηση των κοινωνικών παροχών με την απόσυρση του κράτους από αυτές. Τα δυο σημεία-μοχλοί υλοποίησης τους είναι η εργασία και η κοινωνική ασφάλιση. Η πολιτική στόχευση εστιάζεται στην απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και στην αποδιάρθρωση του κοινωνικού κράτους προκειμένου να αλλάξει η κοινωνική και οικονομική διαστρωμάτωση της κοινωνίας.

Μέσω αυτών μπορούν να επιτευχθούν όλοι οι κοινωνικοί και κεφαλαιουχικοί μετασχηματισμοί ανάλογα με την πολιτική κατεύθυνση που ιδεολογικά διατείνεται η πολιτική επιταγή.

Το οξύμωρο φαινόμενο εν μέσω όλης αυτής της εντεινόμενης παγκόσμιας κρίσης, έγκειται στο ότι τα σύγχρονα ευρωπαϊκά κράτη εστιάζουν συνεχώς στην υιοθέτηση μεταρρυθμίσεων στα κοινωνικά και προνοιακά τους συστήματα. Οξύμωρο, διότι κατά τη διάρκεια μιας κρίσης που εμφανίζεται με τέτοια ένταση και απρόβλεπτες συνέπειες, η έκβαση, η πολιτική έκβαση δηλαδή, αναζητά με ποιους τρόπους θα αναδιοργανώσει και θα εδραιώσει περισσότερο τα συστήματα διακυβέρνησης της, έτσι ώστε αυτά να είναι βιώσιμα, παραβλέποντας όμως, είτε ιδεοληπτικά είτε λόγω έλλειψης ανθρωπισμού και κοντόφθαλμου πολιτικού ορίζοντα, τις συνέπειες που συνεπάγονται αυτές στα βαθύτερα επίπεδα της κοινωνίας και της οικονομίας.

"Βιώσιμα" όμως για ποιόν; Σύμφωνα με τη νεοφιλελεύθερη λογική αν τα καπιταλιστικά συστήματα βρουν τη διέξοδο από την κρίση, τότε η κοινωνία θα μπορεί να επιβιώσει και οι πολίτες να απολαμβάνουν τα παραγόμενα αγαθά.
Φυσικά, πάντα υπό μια επικίνδυνη έννοια, την έννοια της ατομικής τους ευθύνης και την επικράτηση του νόμου του ισχυρού...

Επιστρέφοντας στην έννοια της μεταρρύθμισης, πέρα από τις επιμέρους διαπραγματεύσεις και εξαγγελίες για τη βιωσιμότητα του συστήματος, και πέρα από την αιωρούμενη απειλή τη μη δυνατότητας πληρωμής των συντάξεων, ο στόχος είναι πολλαπλός και πολυεπίπεδος, ενώ αγνοεί βασικές οικονομικές παραμέτρους όπως το φορολογικό σύστημα και την κοινωνική πραγματικότητα.

Για παράδειγμα, η σύνδεση των ασφαλιστικών εισφορών με το καθαρό εισόδημα των ελεύθερων επαγγελματιών, των νέων και παλιών επιστημόνων και των αγροτών υποδηλώνει την προγενέστερη αποτυχία της φορολογικής αναμόρφωσης, οδηγεί σε όξυνση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων, σε απώλεια παραγωγικής δυναμικής και σε ανθρώπινο κεφάλαιο, που αποτελούν τον πλούτο μιας χώρας, αποδυναμώνοντας και απομυζώντας την όποια μελλοντική δυνατότητα εξέλιξης τους και ανάπτυξης τους για την κοινωνία, σε εισφοροδιαφυγή και φοροδιαφυγή καθώς κανείς δεν θα δηλώνει το πραγματικό του εισόδημα προκειμένου να αποφύγει τις αυξημένες εισφορές. Επομένως και τα έσοδα από μια τέτοια παρέμβαση βαίνουν αβέβαια ως προς την αποτελεσματικότητα είσπραξης τους , στην περίπτωση που υπάρχει η δυνατότητα πληρωμής τους.

Η εργασία, επομένως υφίσταται το μεγαλύτερο πλήγμα καθώς στην Ελλάδα το ποσοστό των ελεύθερων επαγγελματιών παράγει σημαντικό ποσοστό του ΑΕΠ, ενώ οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι συμβάλλουν στη διατήρηση ενός ελαχίστου επιπέδου ζωής για τα στρώματα εκείνα που πλήττονται από τη κρίση, ενώ ταυτόχρονα αποτελούν την εξασφαλισμένη δεξαμενή πληρωμής φόρων και εισφορών στο σύστημα. Η συγκεκριμένη πρόταση συντελεί στην ισοπέδωση των μικρομεσαίων στρωμάτων που συντελείται ήδη προ κρίσης και εν μέσω αυτής, μέσα από ένα ευρύ φάσμα ανταγωνιστικών πολιτικών εναρμονισμένες πλήρως με τα πλαίσια του οικονομικού πολιτικού σχεδιασμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το κοινωνικό σύστημα ως προς την εξασφάλιση των παροχών συντάξεων γίνεται πλέον ανεπαρκές όχι μόνο λόγω της μεταρρυθμιστικής του αναγκαιότητας που θα έπρεπε να έχει υλοποιηθεί εδώ και χρόνια, αλλά λόγω της εκ των πραγμάτων έλλειψης εισπραξιμότητας, λόγω της υψηλής ανεργίας και στεγανοποίησης του συστήματος χωρίς υλοποιήσιμες προτάσεις ως λύσεις του προβλήματος.

Στην Ελλάδα, όπου παρουσιάζεται η μεγαλύτερη μείωση κοινωνικών δαπανών, περίπου 27% σε πραγματικούς αριθμούς,σε περίοδο εφαρμογής πολιτικών λιτότητας, παρατεταμένης ύφεσης και κρίσης συντελείται η συνέχιση των πιο αλόγιστα κοινωνικών περικοπών, σε μια κρίσιμη στιγμή όπου η επένδυση στο κοινωνικό κράτος θα μπορούσε να δώσει τις λύσεις και τις απαντήσεις σε πολλά από τα σημερινά και μελλοντικά αδιέξοδα.

Ηλέκτρα Χρηστέα

08-02-16